Nowa ustawa o promocji zatrudnienia

1 czerwca 2004 roku wchodzi w życie ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Nowy akt prawny wprowadza zmiany m.in. w zasadach odbywania staży oraz daje możliwość skorzystania z tej najpopularniejszej formy aktywizacji zawodowej dużo większej liczbie młodych osób.

(fot. Bolec.Info)

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001) zastąpi obecnie obowiązującą ustawę o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z 1994 roku. Nowe przepisy to szereg zmian, również w zakresie aktywizacji osób młodych.


Staże już nie tylko absolwenckie
W nowej ustawie nie ma już terminu absolwent. Zostaje on zastąpiony pojęciem bezrobotnego do 25 roku życia. Dzięki tej zmianie z różnych form aktywizacji zawodowej będzie mogło skorzystać zdecydowanie więcej młodych ludzi. Przykładem "większej dostępności" są staże. Do tej pory regulacje prawne pozwalały na odbywanie staży, finansowanych przez urzędy pracy jedynie absolwentom. Od 1 czerwca 2004 r. z tej formy aktywizacji będą mogły skorzystać wszystkie osoby bezrobotne do 25 roku życia.


Staże także dla starszych
Ustawa przewiduje możliwość skorzystania ze staży przez osoby powyżej 25 lat (do 27 roku życia).
Osoby te mogą zostać skierowane na staż w okresie 12 miesięcy od ukończenia wyższej uczelni. Oznacza to, że np. kończąc studia w wieku 26 lat, przez okres następnych 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, można starać się o skierowanie na staż.


Okres stażu
Zmianie uległ także przepis, który wyznaczał granice czasowe odbywania stażu. Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą staż może trwać od 3 do 12 miesięcy. Nowe regulacje znoszą dolną granicę i wyznaczają jedynie maksymalny czas trwania stażu, który zostaje na tym samym poziomie tj. 12 miesięcy.


Płatne dni wolne
Nowością dla stażystów będzie także możliwość otrzymania płatnych dni wolnych. W ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu przepisu pozwalającego na takie rozwiązanie nie było.
Powodowało to wiele niejasności i kontrowersji w związku z przyznawaniem stażystom wolnego. Ustawa, która wejdzie w życie 1 czerwca problem ten rozwiązuje. Wprowadzony zostaje jasny przepis określający, iż na wniosek bezrobotnego odbywającego staż, pracodawca jest obowiązany do udzielenia stażyście wolnego w wymiarze 2 dni za każde 30 dni odbywania stażu. Artykuł ten określa także, że za dni wolne osobie odbywającej staż przysługuje stypendium.

Elementem, który nie ulega zmianie, jeśli chodzi o odbywanie stażu jest stypendium stażowe. Jego wysokość nadal będzie równa kwocie zasiłku dla bezrobotnych, który obecnie wynosi 503,40 zł.


Jeśli nie staż, to przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
Tak nazywa się kolejna propozycja aktywizacji, którą przewiduje ustawa. Z tego elementu będą mogły skorzystać także bezrobotne osoby do 25 roku życia. Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy odbywa się prawie na identycznych zasadach jak staż. Różnice pomiędzy tymi formami aktywizacji dotyczą jedynie długości korzystania z nich, a także ich dostępności.

Ze stażu mogą korzystać tylko osoby młode (maksymalnie do 27 roku życia), natomiast w przypadku przygotowania zawodowego lista grup mogących do takiej pracy zostać skierowanych jest dużo dłuższa (np. bezrobotni powyżej 50 roku życia, długotrwale bezrobotni).

Druga różnica to czas, w jakim osoby będą mogły korzystać z obu elementów aktywizujących. Przygotowanie zawodowe może trwać do 6 miesięcy, staż natomiast może być dwukrotnie dłuższy i wynieść 12 miesięcy.
Reszta elementów pozostaje bez zmian. Zarówno podczas stażu jak i przygotowania zawodowego osoby, które będą z nich korzystały otrzymają stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Te same zasady w obu przypadkach obowiązują także przy ubieganiu się o dni wolne.


Nie ma pożyczek, są dotacje
Jedną z istotniejszych zmian w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy są zmiany w zakresie uzyskiwania środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Obecnie obowiązująca ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu pozwala bezrobotnym na uzyskanie niskooprocentowanych pożyczek z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Taki stan będzie jednak utrzymywał się tylko do końca maja.
Wchodząca ustawa znosi zapisy pozwalające osobom bezrobotnym starać się o pożyczki na własną firmę. Element ten zostaje zastąpiony bezzwrotnymi dotacjami na rozpoczęcie działalności gospodarczej. O dotację będą mogły występować wszystkie osoby bezrobotne. Jej wysokość nie może przekroczyć 500 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Ten nowy element promujący postawy przedsiębiorcze zostanie dodatkowo uzupełniony o możliwość refundacji kosztów na pomoc prawną, konsultacje i i doradztwo dotyczące podjęcia działalności gospodarczej. Wysokość refundacji może wynieść do 80 proc. udokumentowanych kosztów nie więcej jednak niż przeciętne wynagrodzenie.


Zwrot kosztów
Przepis mówiący o możliwościach zwrotu kosztów przejazdu, a także zwrotu kosztów zakwaterowania wcześniej był zawarty w rozporządzeniu, teraz znalazł się w nowej ustawie.

W obu przypadkach zwroty mogą być dokonywane przez okres 12 miesięcy. Mogą się o nie starać (w przypadku zwrotów za przejazd) osoby, które na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęły zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, odbywają przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, szkolenie, staż lub zajęcia z zakresu poradnictwa zawodowego poza miejscem zamieszkania. Drugim warunkiem uzyskania zwrotu jest osiąganie wynagrodzenia w wysokości nieprzekraczającej 200 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

O zwroty kosztów zakwaterowania mogą się starać osoby, które na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęły zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie poza miejscem zamieszkania w miejscowości, do której czas dojazdu i powrotu do miejsca stałego zamieszkania wynosi łącznie ponad 3 godziny dziennie. Zwrot za zakwaterowanie będzie więc wypłacany osobie mieszkającej w hotelu lub wynajętym mieszkaniu w miejscowości, gdzie jest zatrudniona, która wykonuje inną pracę zarobkową, odbywa staż lub przygotowanie zawodowe w miejscu pracy w pobliżu tej miejscowości. Podobnie jak w przypadku zwrotów kosztu przejazdu warunkiem jest także, by uzyskiwane przez tę osobę wynagrodzenie nie przekroczyło 200 proc. minimalnego wynagrodzenia.


Wolontariusz może zostać zarejestrowany jako osoba bezrobotna
Ustawa określa iż "wykonywanie przez wolontariuszy świadczeń odpowiadających świadczeniu pracy na zasadach określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego". Mówiąc wprost oznacza to, że możesz pracować jako wolontariusz i jednocześnie posiadać status osoby bezrobotnej.


Stypendium na naukę
Ustawowy zapis regulujący kwestię dofinansowania dalszej nauki osobom bezrobotnym nie jest przepisem nowym. Został on jednak w znacznym stopniu zmodyfikowany i w kształcie, jaki zyskał w nowej ustawie, będzie przepisem bardziej powszechnym. Oznacza to, że możliwości skorzystania ze stypendium będzie miało dużo więcej osób. Należą do nich bezrobotni do 25 roku życia oraz bezrobotni bez kwalifikacji.
Jeśli w ciągu 6 miesięcy od zarejestrowania się w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne i podejmą dalszą naukę w szkole ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej dla dorosłych albo w szkole wyższej w systemie studiów wieczorowych lub zaocznych, to mogą liczyć na pomoc z urzędu pracy.

Stypendium przysługuje pod warunkiem nieprzekroczenia wysokości dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej, a podstawą wypłaty stypendium jest zaświadczenie wystawione przez szkołę, potwierdzające kontynuowanie nauki. Stypendium nie przysługuje w przypadku przerwania nauki lub utraty statusu bezrobotnego.

Wysokość takiej pomocy wynosi 40 proc. kwoty zasiłku dla bezrobotnych. Jest ona przyznawana przez 12 miesięcy. Jednocześnie urząd pracy może podjąć decyzję o wypłacaniu stypendium przez następne lata nauki, aż do ukończenia nauki zgodnie z programem nauczania.