4 grudnia 2010r. godz. 00:07, odsłon: 6962,

Barbara święta o górnikach pamięta

Czako, czyli czapka z pióropuszem. Pióropusz to miotełka z ptasich piór, którą niegdyś górnicy wymiatali gruz z otworów strzałowych.

Górnictwo przez wieki kształtowało swoje tradycje, obyczaje charakterystyczne dla tej branży. Szczególnym kultem otoczona jest Święta Barbara – dziewica i męczennica żyjąca w III wieku. Została zamordowana przez swojego ojca poganina, za przejście na wiarę chrześcijańską. 4 grudnia obchodzone jest przez górników wspomnienie Św. Barbary- Barbórka.

W naszym rejonie Barbórkę obchodzi wiele zakładów, wymieńmy:producenta gipsu i anhydrytu z Nowego Lądu, producenta kaolinów i piasków Surmin-Kaolin z Nowogrodźca, producenta piasków szklarskich w Osiecznicy, producenta glinek białowypalających z Czerwonej Wody, Ekoceramikę z Suszek i producenta piaskowca z Bolesławca.

Obchody Barbórki rozpoczynają się poranną mszą świętą, na którą górnicy idą ze sztandarami i oczywiście w galowych mundurach górniczych.

W dużych ośrodkach górniczych odbywają się parady orkiestr górniczych oraz akademie, gdzie górnikom wręcza się odznaczenia branżowe, szpady i kordziki górnicze.

Po oficjalnych obchodach górnicy- gwarkowie,spotykają się na karczmach piwnych, a gwarne na czombrach babskich.

W czasie karczm piwnych przyjmuje się młodych adeptów do stanu górniczego tzw.skok przez skórę.


Górnictwo posiada też swoje bardzo ważne symbole. Godło górnicze to skrzyżowany perlik (młotek) i żelazko (mały kilof). Barwy to czerń i zieleń. Czerń symbolizuje podziemne ciemności, a druga barwa to zieleń pól i lasów, za którą tęsknią górnicy przebywając pod ziemią.

Pięknie wyglądają galowe mundury górnicze, które wprowadzono już w 1817 roku ustanawiając wtedy Korpus Górniczy. Wymieńmy kilka elementów tego stroju.

Czako (czapka z pióropuszem). Pióropusz to miotełka z ptasich piór, którą kiedyś górnik wymiatał gruz z otworów strzałowych. Obecnie kolory pióropusza oznaczają: zielony – dyrektor generalny górnictwa, biały – dozór górniczy, czarny- górnik, czerwony – członek górniczej orkiestry górniczej.
Kitel czarny freiberskiego kroju z czarnym stojącym kołnierzem i pelerynką. Spodnie z tego samego materiału co kitel, kroju wojskowego z zapięciem, bez sprzączek.

Uzupełnieniem tego stroju jest szpada górnicza, którą nosi się do galowego munduru górniczego.

„Górniczy stan” jest od wielu lat bardzo dobrze zorganizowaną grupą zawodową. Ludzi, którzy pracują w ciężkich warunkach, tracąc w kopalniach zdrowie i nieraz ginąc w podziemiach, łączy wiele znakomitych cech,wymieńmy tylko niektóre: chęć niesienia pomocy innym,solidarność, przyjaźń, odwaga i pracowitość.


Wróćmy do tradycji.

Skok przez skórę to najbardziej znany obecnie obrzęd górniczy, który przeniesiony do nas został z Austrii,z Styrii. Prześledźmy ten ceremoniał.

Lis–major-Mikita, mający na głowie lisią kitę i trzymający w ręce szpadę górniczą, prowadzi do skoku przez skórę młodych górników- lisów pragnących wstąpić do stanu górniczego. Wszystko to dzieje się w obecności starszyzny gwareckiej. Towarzyszy temu śpiew lisa majora i chóru gwarków górniczych.

Przed zastępem lisów pojawia się zapora ze skrzyżowanych szpad górniczych. Lisów czeka jeszcze jeden egzamin. Stara Strzecha zadaje im pytania:

Czy jesteście gotowi, wejść do stanu górniczego?
Czy zdajecie sobie sprawę z trudnościami związanym z wykonywaniem tego zawodu?

W imieniu całej grupy odpowiada Lis- major- Mikita.
Tak jesteśmy gotowi.


Stara Strzecha.
Czy chcecie wobec tego wstąpić do zawodu górniczego i czy ślubujecie dochować wierności temu zawodowi?

Lis-major-Mikita.
Tak
Stara Strzecha – Wobec tego przyjmujemy was do zacnego stanu górniczego.

Teraz już kulminacyjny punkt obrzędu: każdy kandydat na górnika staje na beczce, wymienia swoje nazwisko, miejsce urodzenia i narodowość i wypowiada ślubuję!

Na wezwanie Starej Strzechy – Skacz!

Przeskakuje przez skórę i staje na baczność. Lis–major-Mikita dotyka jego ramienia szpadą. Stare Strzechy trzymające skórę opasują nią na chwilę kandydata i potem przekazują go wyznaczonemu opiekunowi, doświadczonemu górnikowi.

Ceremoniał ten powtarza się z każdym kandydatem. Na zakończenie chór odśpiewuje pieśń "Szczęść Boże wam".
Od tego momentu młody lis staje się prawdziwym górnikiem.

Z okazji Barbórki składamy wszystkim górnikom i ich rodzinom najlepsze życzenia, Szczęść Boże!

Kazimierz Marczewski
Generalny Dyrektor Górniczy