Co zostawili po sobie Goci?

Muzeum Ceramiki w Bolesławcu zaprasza na nową wystawę czasową. W czwartek zobaczysz eksponaty za darmo.

„Goci - znad Bałtyku do Rzymu” (fot. Muzeum Ceramiki)

Muzeum Ceramiki w Bolesławcu zaprasza na nową wystawę czasową „Goci - znad Bałtyku do Rzymu”. Zwiedzający wyruszą na wyprawę śladem zagadkowego plemienia Gotów, którego dzieje zrekonstruowano dzięki spektakularnym odkryciom archeologicznym.

Jako pierwotną siedzibę tego ludu wskazuje się wyspy bałtyckie (np. Gotlandię) lub południowe rejony dzisiejszej Szwecji (prowincje Östergötland i Västergötland), określane jako Skandza. Stamtąd Goci, a dokładniej ród Amalów, na trzech łodziach dotarli w 2. poł. I w. na południowe wybrzeże Bałtyku. Ziemie, które zajęli, nazwali Gothiskandią. 

U schyłku II w. i na początku III w. ich potomkowie wyruszyli w dalszą drogę na południowy wschód. Trwająca całe pokolenia migracja doprowadziła plemiona gockie do miejsc oddalonych od ich pierwotnych siedzib o tysiące kilometrów, nad Morze Czarne i środkowy Dunaj. Goci znad Morza Czarnego pod względem kulturowym nie byli już tym samym ludem, który wyruszył z wybrzeży Bałtyku. Nadal jednak u wszystkich kultur kręgu gockiego dostrzegalne jest wiele podobieństw w kwestii stroju, obrządku pogrzebowego czy stylistyki używanych przedmiotów.

Główną oś wystawy stanowią skomplikowane relacje Gotów z potęgą ówczesnego świata – Cesarstwem Rzymskim - oraz ich niezwykle charakterystyczna kultura materialna. Archeolodzy badający okres wpływów rzymskich nazwali stworzoną przez Gotów kulturę wielbarską (od cmentarzyska w Wielbarku). Pozostałości kultury wielbarskiej sprowadzają się w większości do stanowisk związanych z kultem zmarłych. Przeprowadzone na nich badania świadczą o tym, że dzięki kontroli nad początkowym odcinkiem szlaku bursztynowego lud ten stał się bardzo zamożny.

Bursztyn bałtycki był poszukiwany przez mieszkańców świata śródziemnomorskiego. Korzyści z wymiany handlowej wzdłuż szlaku bursztynowego czerpało wiele społeczności: oprócz Gotów także Markomanowie i Kwadowie w Kotlinie Czeskiej i na Morawach oraz Wandalowie w górnym i środkowym dorzeczu Odry i Wisły. O istnieniu ożywionych kontaktów wzdłuż szlaku świadczą m.in. potężne składy bursztynu odkryte setki kilometrów od wybrzeża Bałtyku, chociażby w Partynicach (obecnie dzielnica Wrocławia). W zamian na terytoria plemion barbarzyńskich docierały rzymskie denary, wyroby luksusowe i przedmioty codziennego użytku pochodzące z pracowni z terenu imperium, odkrywane również na cmentarzyskach wiązanych z Gotami: naczynia szklane, brązowe i srebrne, gliniane misy typu terra sigillata, paciorki szklane, ozdoby oraz broń.

Wiele z prezentowanych na wystawie eksponatów pochodzi z położonej w centralnym punkcie bałtyckiego wybrzeża bursztynowego nekropolii w Weklicach (pow. elbląski), gdzie  odkryto ponad 600 ciałopalnych i szkieletowych grobów. Cmentarzysko użytkowano od ostatniej ćwierci I w. do połowy IV stulecia. Pochówki kobiece, wiązane z ostatnią fazą funkcjonowania nekropolii, cechuje wyjątkowe bogactwo wyposażenia. Nawet małe dziewczynki oraz młode kobiety składano do grobu z licznymi ozdobami z brązu, srebra, złota oraz koliami z bursztynowych i szklanych paciorków. Obecne w grobach importy rzymskie świadczą o utrzymywaniu przez społeczność gocką ożywionych kontaktów z prowincjami Cesarstwa Rzymskiego.

Wystawę przygotowano we współpracy z Muzeum Łużyckim w Zgorzelcu (autorzy koncepcji), Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu, Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu, Muzeum Archeologicznym Środkowego Nadodrza oraz Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu.

Wystawę można zwiedzać w Dziale Historii Miasta (ul. Kutuzowa 14) od wtorku do soboty w godzinach 10-16 i w niedziele od 11 do 16. Obowiązuje reżim sanitarny.

W czwartki wstęp jest bezpłatny.