42 rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych - co wtedy działo się w Bolesławcu?

31 sierpnia 1980 roku był bez wątpienia jednym z najważniejszych dni w historii Polski po II wojnie światowej.

(fot. Dariusz Gołębiewski)

Porozumienia Sierpniowe były cztery. Na przełomie sierpnia i września 1980 roku zawarły je z rządzącymi Polską komunistami komitety strajkowe, działające od kilku tygodni w Szczecinie, Gdańsku, Jastrzębiu Zdroju i Dąbrowie Górniczej. Najbardziej znane z nich zostało podpisane 31 sierpnia w słynnej sali BHP Stoczni Gdańskiej i otwierało drogę do założenia i legalizacji NSZZ "Solidarność" - pierwszego po II wojnie światowej związku zawodowego w Polsce, który był niezależny od ówczesnego reżimu. Ze strony strajkujących dokument (jego pełną treść można przeczytać TUTAJ) sygnowali członkowie Międzyzakładowej Komisji Strajkowej, na czele z Lechem Wałęsą (przewodniczący MKS) oraz Andrzejem Kołodziejem i Bogdanem Lisem (wiceprzewodniczący MKS). 

Co wtedy działo się w Bolesławcu? Lato 1980 roku przebiegało tutaj względnie spokojnie, choć do miasta różnymi kanałami docierały informacje o wielkich strajkach na Wybrzeżu. Niektórzy słuchali nielegalnych stacji radiowych z Zachodu, inni stykali się z turystami z północnej Polski, a jeszcze inni sami wyjeżdżali tam na wakacje lub dowiadywali się o strajkach dzięki nielegalnie kolportowanym ulotkom. Wielu mieszkańców, w tym liczni robotnicy, żywo dyskutowało o tych wydarzeniach i wyrażało solidarność ze strajkującymi.

30 sierpnia w Bolesławcu także wybuchł strajk, zorganizowany na terenie Zakładu Produkcji Elementów Budowlanych w Bolesławcu. Powołano tam Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Jan Filipek. Już następnego dnia kolejne strajki zorganizowali pracownicy bolesławieckiego oddziału PKS-u (na czele z Janem Pakulskim) oraz "Transbudu" - oba protesty odwołano już następnego dnia. Oprócz strajków, w kilku innych zakładach pracy, w tym na terenie Zakładów Chemicznych "Wizów", odbyły się wiece protestacyjne. 

Robotnicy z Bolesławca zaczęli swoje protesty dopiero na sam koniec osławionego Sierpnia' 80, lecz dzięki swojemu działaniu już po kilku dniach w kolejnych dniach w całym regionie zaczęły się formować niezależne od władz komitety założycielskie związków zawodowych. 17 września 1980 roku w Bolesławcu rozpoczął swoją działalność Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność", który na bazie tych związków rozpoczął tworzenie lokalnych struktur "Solidarności". W jego skład weszli przedstawiciele aż 60 różnorodnych zakładów pracy z Bolesławca i jego okolic.

Bolesławiecką opozycję demokratyczną upamiętnia pomnik "Solidarności", odsłonięty w sierpniu 2020 roku na placu Wolności. Wydarzenia Sierpnia'80 upamiętnia nazwa ulicy w ścisłym centrum miasta, a na wschodnim skraju Bolesławca znajduje się także rondo "Solidarności". Działalność związkowców upamiętnia także tablica pamiątkowa, zamontowana w bazylice mniejszej. 

Źródło: M. Olczak, Ł. Sołtysik, Zarys dziejów Niezależnego  Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" w Bolesławcu 1980-1989, Bolesławiec 2010.