Święta u Prawosławnych i Grekokatolików

Święta Bożego Narodzenia wiernych prawosławnych i innych obrządków wschodnich

Cerkwia w Patoce (fot. Kazimierz Marczewski)

Ludność mniejszości narodowej ukraińskiej i grupy etnicznej łemkowskej zasiedliła tereny gminy Gromadka w wyniku Akcji „Wisła”, przeprowadzonej w 1947 roku przez struktury państwowe Polski Ludowej. Społeczność ta do chwili obecnej zachowuje swoją odrębność kulturową, religię, język. W gminie Gromadka mają własną siedzibę. Bardzo dobrze funkcjonują w społeczności lokalnej. W nowych warunkach przesiedleńcy ciężko pracowali, organizowali swoje nowe domostwa, ale nigdy nie zapominali o swojej kulturze i zamiłowaniach. Prężnie organizowali życie kulturalne i religijne. .

 Życie kulturalne mniejszości ukraińskiej i łemkowskiej w gminie Gromadka jest bardzo silnie związane z życiem religijnym. Greckokatolicka parafia, do której należy ta wspólnota, istnieje od 1957 roku. Wcześniej rzymskokatolicki ksiądz Stefan Kukiełczyński odprawiał msze w greckokatolickie święta, pozwalając wiernym śpiewać „po swojemu”.W późniejszych czasach, do momentu wybudowania cerkwi pod wezwaniem Opieki Matki Bożej w Patoce w 2010 roku, przedstawiciele obu wyznań – rzymsko- i grekokatolickich użytkowali wspólnie kościół w Modłej.

Tradycyjna kutia, barszcz z uszkami, kapusta z grzybami, ryby, kisiel z pewnością znajdą się na kolacji wigilijnej w większości prawosławnych domów w gminie Gromadka. W 6 stycznia wierni obrządków wschodnich świętują Wigilię Narodzenia Pańskiego.

Wyznawcy prawosławia Boże Narodzenie obchodzą według kalendarza juliańskiego, czyli trzynaście dni później niż katolicy.

Rano w dniu Wigilii w cerkwi odprawia się tak zwane wielikije czasy z paramijami i Ewangelią, mówiącą o Bożym Narodzeniu i jego znaczeniu. Po południu rozpoczyna się nabożeństwo całonocnego czuwania, zaś o godzinie drugiej w nocy – wsianoczna.

Boże Narodzenie wyznawców prawosławia i wszystkich wiernych obrządku wschodniego poprzedza czterdziestodniowy post. Posiłek wigilijny rozpoczyna się od dzielenia prosforą (wypiekanym przaśnym chlebem) – odpowiednikiem opłatka w tradycji katolickiej.

Następnie podawana jest kutia, barszcz z suszonych grzybów, solone śledzie z cebulą i olejem, kisiel z owsa, groch z solą, pieczone pierożki nadziewane makiem, surowymi gruszkami lub jagodami, zwane koladnykami. Do picia podaje się szczułok, czyli kompot z suszonych owoców. Następnie cała rodzina śpiewa kolędy.

W cerkwi nie ma żłóbka, ubiera się jedynie choinki. Wierni adorują Ikonę Bożego Narodzenia, która wystawiona jest na środku świątyni. 

Pierwszego dnia świąt obchodzone jest narodzenie Jezusa w Betlejem – wtedy to odprawiana jest liturgia św. Bazylego Wielkiego. Drugiego czci się Najświętszą Maryję Pannę. Co ciekawe, wyznawcy prawosławia świętują też w trzeci dzień – wspominają wówczas św. Stefana, pierwszego męczennika. Drugiego i trzeciego dnia świąt odprawiana jest liturgia św. Jana Złotoustego.

Wszystkim wiernym prawosławnym z okazji świąt Bożego Narodzenia składamy najlepsze życzenia: dużo zdrowia i szczęścia oraz spełnienia najskrytszych marzeń.

Poniżej prezentujemy zdjęcia z uroczystości, które odbyły się 6 stycznia 2020 roku w cerkwi w Patoce!

Źródło ( Zaplątanie 4 kultur, www.wrotapodlasia)