Gdzie w Bolesławcu szukać świętego Mikołaja ?

Chyba najpopularniejszy katolicki święty jest obecny w historii naszego miasta już od samych jej początków.

Bazylika Mniejsza w Bolesławcu (fot. Bolec.Info)

Święty Mikołaj najpewniej już w średniowieczu, gdy powstawała najstarsza część Bolesławca, stał się patronem obecnej ulicy Kutuzowa, aż do 1945 roku znanej jako Nikolaistrasse bądź Nikolai Gasse. Dlaczego spośród licznych świętych dawni bolesławianie zdecydowali się akurat na św. Mikołaja? Otóż był on nie tylko jednym z najpopularniejszych wówczas świętych, ale też patronem górników - poprzednikiem św. Barbary.

Ulica Mikołajska, bo tak zazwyczaj tłumaczona jest jej historyczna nazwa, była główną drogą wylotową z Bolesławca w kierunku Czech. Tuż za nią na początku XIII wieku wyrosła niewielka osada, zamieszkana przez górników z pobliskich kopalni złota. Poza tym, że znajdowały się tam ich domy, w 1202 roku w osadzie miał stanąć kościół św. Mikołaja, przy którym z czasem wyrósł Cmentarz Świętego Mikołaja (Nikolaifriedhof). Nekropolia była czynna aż do początku XX wieku, ale zamiast być dziś bezcennym zabytkiem, przez trzy powojenne dekady była plądrowana, popadała w ruinę, aż wreszcie została zrównana z ziemią i zamieniona w park Obrońców Helu. 

Aż do II połowy XIX wieku ta część Bolesławca była znana jako Przedmieście Mikołajskie, które z miastem łączyła Brama Mikołajska, zamykająca ulicę o tej samej nazwie. Była to jedna z trzech historycznych bram miejskich, istniejąca co najmniej od XV wieku i wysadzona w powietrze w sierpniu 1813 roku przez wycofujących się stąd francuskich okupantów. Przedmieście stało się częścią miasta kilkadziesiąt lat później, a jego nazwa została wycofana z użycia. Bolesławiec podzielono wówczas na dzielnice, wśród których znalazła się Nikolaibezirk (Dzielnica Mikołajska), obejmująca obecne ulice Chopina, Kościelną, Kutuzowa i Zacisze. 

Święty Mikołaj od stuleci jest, rzecz jasna, współpatronem Bolesławieckiej Bazyliki Maryjnej. W kościele można zobaczyć przedstawiającą go okazałą rzeźbę, która jest, co ciekawe, największym bolesławieckim relikwiarzem. W pastorale, który dzierży biskup z Miry, znajdują się relikwie pochodzące z jego grobu. Sama rzeźba jest także wierną kopią rzeźby z kościoła pw. św. Józefa Oblubieńca w Starych Bogaczowicach koło Wałbrzycha.

Tak wygląda dzisiaj dawna ulica Mikołajska.

W tym miejscu do 1813 roku znajdowała się Brama Mikołajska.

Ulica Komuny Paryskiej, niegdyś główna droga Przedmieścia Mikołajskiego.

Rzeźba św. Mikołaja w bolesławieckiej bazylice.

Źródła:

• J. Bergemann, Chronik der Stadt Bunzlau. Erste Abtheilung, Bunzlau 1829.
• J. Bergemann, Chronik der Stadt Bunzlau, Dritte Abtheilung, Bunzlau 1830.
• J. von Gruchalla, Adress-Buch der Stadt Bunzlau, Bunzlau 1903.
• M. Olczak, Kampania 1813. Śląsk i Łużyce, Warszawa 2004.
• E. Wernicke, Chronik der Stadt Bunzlau von den ältesten Zeiten bis zur Gegenwart, Bunzlau 1884.